هنر کوهنوردی؛ زنده ماندن است، نه مُردن

هنر کوهنوردی؛ زنده ماندن است، نه مُردن

غم انگیز است که بشنوی عزیزی را حین کوهنوردی آن هم در کوه صفه اصفهان از دست داده باشی و بدتر اینکه این مرگ ناشی از فشار زیاد به قلب بوده باشد‌ و این را نیز بدانیم که اتفاقا از پر تلفات ترین کوه های ایران، یکی همین کوه صفه است.
ضمن گرامیداشت یاد و خاطره عزیزان سفر کرده، فرازی از کتاب زندگی ماسنر، معروف ترین قله نوردان دنیا را به عنوان راهنمای کار بیاورم.
ماسنر می گوید؛…
“بدون خطر مرگ، کوهنوردی دیگر کوهنوردی نیست، ولی در کوهنوردی من به دنبال مرگ نیستم،دقیقا بر عکس آن، من سعی در زنده ماندن دارم.

اما زنده ماندن بدون وجود خطر مرگ نیز بسیار آسان است. کوهنوردی هنر زنده ماندن در شرایط سخت است که شامل خطر مرگ هم می شود.
بهترین کوهنورد کسی نیست که تلاش میکند تا یکی دو بار کارهای احمقانه بکند و سپس بمیرد، بلکه بهترین کوهنورد کسی است که سعی می کند بزرگترین کارها را انجام دهد و زنده بماند.
شما باید نزد خودتان در نظر بگیرید که فلان کار را می توانید انجام دهید و یا نمی توانید. این یکی از اصلی ترین قسمت های کوهنوردی است که هر لحظه باید یادتان باشد. پیش خودتان بگوئید ”این حد و مرز من است. بیشتر از این نمیتوانم،باید پائین تر از این حد توقف کنم. ”و اگر شما از این حد بالاتر بروید، مطمئنا در کوهنوردی کشته خواهید شد و هنر کوهنوردی زنده ماندن است نه مردن.”ماسنر

حال به شرط رعایت شرایط عمومی و آمادگی جسمانی و تجهیزاتی، نکاتی چند از توصیه های جدی انجمن پزشکی کوهستان را به رسم امانت ذکر می کنیم.
چگونه تشخیص بدهیم یک برنامه کوهنوردی چقدر طول می کشد؟
????طول قدم یک کوهنوردی باید با در نظر گرفتن قد و عوامل دیگری همچون شیب مسیر تنظیم می شود. در مکان های تقریبا تخت که شیب اندکی دارند، می توان قدم های بلندی برداشت، ولی در سربالایی ها و مکان های پرشیب باید فاصله قدم ها را کوتاه تر در نظر گرفت تا خستگی به کمترین میزان خود برسد.
????هنگام راهپیمایی باید تمام سطح پا را روی زمین نهاد، اما در بعضی از سربالایی ها می توان فقط از قسمت جلویی پا نیز استفاده کرد.
????یکی از نکات بسیار مهم در کوهپیمایی، تنفس صحیح هنگام صعود و فرود است، زیرا با تنفس صحیح، اکسیژن کافی به بدن خواهد رسید. به خصوص که در ارتفاعات به دلیل کم شدن میزان هوا، بدن نیاز به مصرف انرژی بیشتری برای کسب اکسیژن مورد نیاز خود دارد. هنگام دم میتوان هم از بینی وهم از دهان استفاده نمود. ( با نسبت 70 به 30 درصد ). استفاده صرف از بینی با توجه به تمام مزایای آن، به دلیل حجم هوای ورودی کمتر، گاهی اوقات امکان پذیر نیست.
هنگام بازدم باید هوای درون ریه ها را محکم از دهان خارج کرد (بازدم قوی) تا بتوان از حجم هوای مرده داخل ریه ها تا حد امکان کاست و هوای پر اکسیژن را جایگزین نمود. تعداد دم و بازدم، به عواملی چون ارتفاع، آمادگی جسمانی، شیب مسیر، طول قدم ها، حجم ریوی ، میزان رطوبت هوا و در نهایت نحوه قرار گیری سر و گردن بستگی دارد.
معمولا نمی توان مدت زمان طی یک مسیر معین را با دقت کامل تعیین کرد، اما روش هایی وجود دارد که می توان با استفاده از آن ها این زمان را با دقت قابل قبولی به دست آورد. یکی از این روش ها به نای سمیت Naismith’s Rule معروف است. با استفاده از این روش و داشتن نقشه های بزرگ مقیاس ( مقیاس 5000/1 یا بزرگتر) می توان قبل از انجام یک برنامه تقریبا خوبی برای زمان انجام آن برنامه به دست آوریم.
روش های نای اسمیت برای تخمین زمان انجام یک برنامه:
◾️برای هر 5 کیلومتر راهپیمایی در مسیرهای تخت و ساده 1 ساعت در نظر می گیریم.
◾️برای هر 3 کیلومتر کوهپیمایی در شیب ها که شما را به تقلا وا می دارد، 1 ساعت در نظر می گیریم.
◾️برای هر 1 کیلومتر مسیر ناهموار، بوته زار انبوه، برف نرم، شن زار، 1 ساعت در نظر می گیریم.
◾️به ازای هر 500 متر افزایش ارتفاع، 1 ساعت به زمان کل اضافه می کنیم.
◾️ به ازای هر 1000 متر کاهش ارتفاع، 1ساعت به زمان کل اضافه می کنیم.

◾️ در مجموع به ازای هر 5 ساعت نیز 1 ساعت اضافی برای اوقات تلف شده و استراحت در نظر می گیریم.
◾️باید عادت نماییم، بعد از حدود 2 ساعت کوهپیمایی مداوم حدود 10تا 15 دقیقه استراحت کنیم تا بدن ما بتواند خود را برای فعالیت بعدی آماده کند.
????در موقع عبور از سطوح شیب دار باید عمود بر سطح حرکت نماییم، در این حالت پاها را نیز عمود بر سطح افق قرار داد.
????در شیب میتوان از باتوم راهپیمایی نیز استفاده نمود.
????تا حد امکان از صعود در شیب های پر از سنگریزه و شن اجتناب نمایید،چرا که علیرغم صرف انرژی زیاد مسافت کمی را خواهید پیمود. در این مکان ها باید جایی را انتخاب کرد تا شخص به عقب لیز نخورد، هنگام پایین آمدن از این نوع سطوح باید اول پاشنه پا را روی زمین گذاشت.
????هنگام پایین آمدن از شیب های تند بهتر است فاصله قدم ها را کوتاه تر انتخاب نماییم. رعایت فاصله مناسب با نفر جلویی نیز از واجبات است. به طوری که اگر نفر جلویی ناگهان ایستاد، تعادل نفر قبلی بهم نخورده و احتمالا به نفر جلو برخورد نکند. از سویی اگر تعادل نفر عقب به هم خورد، نفر جلویی فرصت کافی برای عکس العمل داشته باشد.
????باید به خاطر بسپاریم که هنگام پایین آمدن متناسب با میزان شیب مسیر،زانوها را خم و بالا تنه را نیز به شرط آن که مرکز ثقل بدن هنوز داخل سطح اتکای بدن بماند، به جلو متمایل کنیم.
????شیب های بیش از 20درجه را چه هنگام صعود و چه هنگام فرود حتما به صورت مارپیچ (زیگ زاگ) طی نمایید، زیرا در این صورت فشار وارد بر بدن بسیار کمتر می شود. به یاد داشته باشید که هر چه شیب تند تر می شود، زاویه بین دو خط زیگزاگ کمتر و طول مسیر زیگزاگ کمتر و طول مسیر زیگزاگ با توجه به پهنای منطقه مانور بلندتر می شود.
????هنگام بالارفتن از شیب بهتر است که از پاکوب ها برای طی مسیر استفاده شود و حتی المقدور از مسیرهای نامشخص پرهیز گردد.
????مسیرهای با شیب کم را می توان به طور مستقیم بالا رفت. این مسیرها اکثرا مسیرهایی هستند که از گذشته های دور اهالی کوهپایه نشین آن منطقه، در شرایط هوایی مناسب، به دلایل متفاوت در آن تردد می کردند که اکنون مورد توجه کوهنوردان قرار گرفته است. این گونه مسیرها غالبا در کنار رودها یا کَمَربُر کوه ها قرار دارد.
????به هر روش که در حال بالارفتن از شیبی باشیم باید پای باردار بعد از هر گام همیشه به صورت مستقیم قرار بگیرد. این عمل باعث می شود تا فشار وزن بدن از روی ماهیچه های پا خارج و به استخوان ها و تاندون ها منتقل شود. در غیر این صورت ماهیچه های پا باید دائماً وزن بدن را تحمل کنند که این امر سبب خستگی زودرس خواهد شد.
به امید آنکه عزیزان خواننده درحفظ تندرستی خویش، نکات ایمنی و توصیه شده را رعایت نمایند.


گردآوری و تنظیم: دکترخلیل امیرزاده

اشتراک گذاری

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *