تعداد زیادی از افرادی که از تعطیلات و مسافرت باز می‌گردند، با افسردگی مواجه می‌شوند که آن را افسردگی پس از تعطیلات می نامند. این وضعیت به علت خوش‌گذرانی‌ها و خاطرات بسیار خوش سفر است و فکر بازگشتن به روتین معمولی زندگی، سرکار، مدرسه یا دانشگاه، مطب، بیمارستان و… می‌تواند کسلی و استرس ایجاد کند. البته گاهی افسردگی بعد از تعطیلات به علت فشار کاری زیاد قبل از تعطیلات یا برنامه فشرده روزهای تعطیل نیز می‌تواند ایجاد شود.
افسردگی بعد از تعطیلات، از جمله اختلالات روحی است که بعد از یک تعطیلات طولانی رخ می‌دهد. گویا افراد زیادی از اینکه دوباره باید به زندگی عادی و پراسترس روزانه برگردند، ناراحت هستند و از آن شکایت دارند. این نارضایتی را می‌توان در حالات چهره و صورت افراد دید و به راحتی و بدون هیچ تعارفی آن را بیان می‌کنند که البته این حس تا حدی طبیعی است.
بسیاری از افراد تنها با چند روز ناراحتی و کسل بودن از تغییر شرایط و اتمام تعطیلات، به شرایط عادی زندگی خود باز می‌گردند و حتی انرژی چند برابری از خود نشان می‌دهند؛ اما در این بین، افرادی از شدت ناراحتی و کسل بودن، به افسردگی رسیده‌اند و راندمان کاری، تحصیلی یا شادی آن‌ها به شدت افت پیدا کرده است.
از جمله علائم افسردگی بعد تعطیلات می‌توان به نداشتن توانایی در برقراری تعادل در امور زندگی، از دست دادن نظم، سردردهای مداوم و طولانی‌مدت، تشنگی شدید، پرخوری یا کم‌خوری، بی‌خوابی یا پرخوابی، خستگی شدید، گریه‌های بدون علت، تغییر شدید حالات روحی، زود رنج بودن، از دست دادن تمرکز، کاهش چشمگیر میل جنسی، افزایش وزن، تمایل نداشتن به انجام فعالیت‌های روزمره و بی‌حوصلگی اشاره کرد.
درمان افسردگی پس از تعطیلات
برنامه‌ریزی مکتوب داشته باشید و برای اجرای آن زمان‌بندی کنید تا دچار استرس نشوید. در مورد توانایی‌تان در انجام کارها واقع‌بین باشید، تلاش کنید در زمان حال زندگی کنید و از اکنون لذت ببرید و نسبت به فردا و آینده خوش‌بین باشید. اگر تنها زندگی می‌کنید، سعی کنید بخشی از وقت خود را برای کمک به دیگران اختصاص دهید و اهداف بلندپروازانه را کنار بگذارید.
آرامش داشته باشید و مدتی بدون هیاهو به مناظر طبیعی و فرح بخش نگاه کنید. از افراد یا مکان‌هایی که به شما استرس وارد می‌کنند، تا حد ممکن دوری کنید. برای خود هدیه بخرید، منزل خود را نظم دهید و بیشتر به نظافت بپردازید.
چند دقیقه اضافه‌تر در حمام گرم بمانید، موها و لباس‌های خود را مرتب کنید و برای آن وقت بگذارید. به هم ریختن چرخه خواب و بیداری یکی از عوامل بسیار مؤثر در احساس کسالت و افسردگی است؛ به همین خاطر تلاش کنید هر شب ساعت معینی به تخت خواب رفته و تا نیمه شب بیدار نباشید. برای اینکه بتوانید شب‌ها زودتر بخوابید، در طول روز چرت نزنید و با انجام فعالیت، خستگی بیشتری در خود ایجاد کنید.
افسردگی بعد از تعطیلات معمولاً پس از چند روز با راهکارهای بسیاری درمان می‌شود، اما اگر متوجه شدید دوره این افسردگی طولانی و حال شما بدتر شده است، حتماً به روان‌شناس مراجعه کنید تا در صورت لزوم؛ درمان‌ها و خدمات حرفه‌ای لازم در این زمینه را دریافت کنید و اگر فردی از نزدیکان شما چنین مشکلی دارد، سعی کنید وقت بیشتری به او اختصاص دهید و او را تنها نگذارید.
دکتر علیرضا مقتدری
قائم مقام معاونت آموزشی و پژوهشی نظام پزشکی اصفهان
